Nghệ sĩ Tạ Trí Hải: Vị “lữ khách” mê mải của âm nhạc đường phố

 Đến với âm nhạc bằng bản năng, chơi nhạc với tâm hồn khoáng đạt, để đắm chìm, hoài tưởng trong các nhạc phẩm dù nó đã trở thành quá vãng. Tạ Trí Hải - một cái tên vốn rất đỗi quen thuộc với hầu hết khán giả của “sân khấu đường phố”, “sân khấu ngàn sao”, một góc công viên, đôi khi là bên cạnh tượng đài. Sau mấy chục năm sống và cống hiến cho âm nhạc, ông đã chơi hàng trăm, thậm chí là hàng nghìn giai điệu du dương khắp các ngả đường phố thị...

Gốc cây lộc vừng cạnh Hồ Hoàn Kiếm là nơi nghệ sĩ du ca

Tạ Trí Hải thường đến biểu diễn.

Cuộc chuyện trò tình cờ giữa tôi và ông diễn ra vào một ngày đẹp trời, khi ông có chuyến “công du” ra Hà Nội. Gốc cây lộc vừng cạnh Hồ Hoàn Kiếm là góc thân thuộc nơi ông thường lui tới chơi những bản tình ca dào dạt tình yêu Tổ quốc. Ông bảo: "Không hiểu sao mỗi lần ra Hà Nội đều có một cảm nhận rất riêng". Mọi thứ vẫn vậy, duy chỉ có một thứ khiến ông nhớ mãi, ấn tượng mãi là lòng yêu âm nhạc, là tình người với người trong âm nhạc mà khán giả Thủ đô dành cho ông - người không gia đình, không vợ con và không biết phấn đấu cho điều gì nhiều hơn là âm nhạc đường phố.

“Lão nghệ sĩ du ca đường phố” là một tên gọi trìu mến mà khán giả dành đặt cho ông. Điều thôi thúc khiến ông quyết định theo đuổi danh phận mong manh ấy chính là sự mong đợi của khán giả. Ông luôn tự hào vì điều đó. Đã 10 năm nay, ông mang cây đàn, ngày rong ruổi trên phố đàn hát cho mọi người nghe, đêm lại trở về ngôi nhà ẩm mốc, lụp xụp ở phố Ngô Đức Kế. Một mình, lặng lẽ... Gia tài lớn nhất của ông là những người bạn. Họ có thể chênh lệch tuổi tác, khác nhau quốc tịch, mầu da  nhưng đều gặp nhau ở tình yêu Hà Nội, tình yêu âm nhạc. Tình cảm ấy lớn đến độ, đã có người bạn nước ngoài vì mê tiếng đàn mà lấy cả tên ông để đặt cho tên mình.

Đến với âm nhạc bằng bản năng. Ông không có dự định, toan tính gì trước khi biểu diễn. Với ông, chơi nhạc đôi khi chỉ là để đắm chìm, để được đặt mình vào nỗi niềm của nhạc phẩm. Bởi âm nhạc đâu chỉ nghe bằng tai mà phải bằng cảm nhận, bằng trái tim. Thực ra, bất kì ai làm nghệ thuật đều mong muốn người nghe thấu hiểu được ý nghĩa, tư tưởng cũng như suy nghĩ của người nghệ sĩ thông qua mỗi nhạc phẩm. Cũng như bao người khác, nhưng cuộc đời người nghệ sĩ là một thế giới vô cùng phong phú với rất nhiều những phẩm chất đặc biệt. Cuộc sống có bao nhiêu cung bậc thì người nghệ sĩ cần có bấy nhiêu khúc thức tâm hồn... Vì thế, nếu không nhạy cảm và tinh tế, không trau dồi vốn sống, nhựa sống, không tìm tòi và đào sâu... thì người nghệ sĩ không bao giờ có được những tác phẩm có sức lay động lòng người.

Văn chương nghệ thuật nói chung và âm nhạc nói riêng không cần những suy nghĩ nông cạn, không cần những cái bằng phẳng và dễ dãi, nhạt nhẽo và vô vị...mà cần người có tài năng và bản lĩnh, cần tâm hồn, tấm lòng và cả sự khổ luyện. Sở dĩ, nhiều người nghe tiếng đàn của ông mà trĩu nặng ưu tư, hoặc tưng bừng vui nhộn cũng bởi trong tâm hồn họ đã có sẵn cảm xúc này, tâm trạng này và chỉ chờ âm nhạc "lên tiếng" là khơi gợi được sự đồng cảm, gắn kết nhiều tâm hồn. Ở đây, không phải là hài lòng hay không hài lòng mà ông ví mình "như người đang leo núi và bắt buộc phải leo". Ông cảm thấy "mình thật may mắn và hạnh phúc khi đem âm nhạc đến gần hơn với mọi người, mọi nhà và tự ghép cho mình cái trách nhiệm suốt đời theo đuổi nó".

Ông tiết lộ, "Người khiến Tạ Trí Hải có nhiều kỉ niệm nhất là khán giả. Chính khán giả đã tạo dựng nên một ông lão Tạ Trí Hải như tôi. Nếu như không có khán giả sẽ không có một Tạ Trí Hải như ngày hôm nay. Chính vì thế tôi rất biết ơn và yêu khán giả vô cùng". Bây giờ, nhìn lại sau hơn 10  làm nghệ thuật đường phố của ông: Vui có, buồn có, trăn trở có... Nhưng khán giả từ đồng bằng cho tới miền núi, từ thành thị tới nông thôn nơi ông từng biểu diễn đều nhiệt tình và ủng hộ  hết lòng…Ông chỉ mong: "Trời cho đủ sức khỏe để đem tiếng đàn đi phục vụ nhân dân khắp mọi miền Tổ quốc"./.