Tiến tới bình đẳng cho mọi lứa tuổi

Nhân Ngày Quốc tế NCT (1/10), hưởng ứng "Tháng hành động vì NCT Việt Nam" năm 2019,  Trung ương Hội NCT Việt Nam phối hợp với Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình, Tổ chức Hỗ trợ NCT Quốc tế và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam tổ chức Diễn đàn "Tiến tới bình đẳng cho mọi lứa tuổi".

Trang thông tin điện tử tổng hợp Hội Người cao tuổi Việt Nam trân trọng giới thiệu bài phát biểu của TS Đàm Hữu Đắc, Phó Chủ tịch Thường trực Hội NCT Việt Nam tại Diễn đàn...

Nhân kỉ niệm lần thứ 29 Ngày Quốc tế NCT (1/10/2019), hôm nay Tổng cục Dân số KHHGĐ, Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, Tổ chức Hỗ trợ NCT Quốc tế tại Việt Nam, Trung ương Hội NCT Việt Nam phối hợp tổ chức Hội thảo "Tiến tới bình đẳng cho mọi lứa tuổi".

Thay mặt lãnh đạo Trung ương Hội NCT Việt Nam, tôi trân trọng cám ơn và đánh giá cao Quỹ Dân số LHQ tại Việt Nam đã hỗ trợ kinh phí, tích cực phối hợp với Tổng cục Dân số KHHGĐ, Tổ chức Hỗ trợ NCT Quốc tế tại Việt Nam, Trung ương Hội NCT Việt Nam tổ chức cuộc Hội thảo hôm nay.

Lời đầu tiên tôi xin gửi tới các đại biểu khách quý cùng toàn thể đại biểu tham dự Hội thảo lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe, gia đình hạnh phúc. Chúc Hội thảo của chúng ta thành công tốt đẹp!

Kỉ niệm Ngày Quốc tế NCT (1/10) năm nay, Liên Hợp Quốc lấy chủ đề "Tiến tới bình đẳng cho mọi lứa tuổi", tập trung vào 4 chủ đề chính là (1) Phát triển lĩnh vực chăm sóc, đóng góp vào việc làm bền vững cho mọi người; (2) Học tập suốt đời và các chính sách lao động chủ động và thích ứng; (3) Chăm sóc sức khoẻ toàn dân; và (4) Các biện pháp an sinh xã hội.

Trong những năm qua, vấn đề NCT và quyền của NCT về các mặt trong đời sống xã hội luôn được Đảng và Nhà nước Việt Nam quan tâm. Nổi bật nhất là Hiến pháp được sửa đổi vào năm 2013, tại khoản 3, Điều 37 quy định "NCT được Nhà nước, gia đình và xã hội tôn trọng, chăm sóc và phát huy vai trò trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc"; tại Điểm 2, Điều 59 nêu "Nhà nước tạo bình đẳng về cơ hội để công dân thụ hưởng phúc lợi xã hội, phát triển hệ thống an sinh xã hội, chính sách trợ giúp NCT, người khuyết tật, người nghèo và người có hoàn cảnh khó  khăn khác".

Phó Chủ tịch Thường trực Đàm Hữu Đắc phát biểu khai mạc tại buổi tọa đàm

Đặc biệt, Luật NCT được Quốc hội thông qua ngày 23/11/2009 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2010. Với 6 chương, 31 điều, Luật đã thể chế hóa chính sách của Việt Nam về NCT một cách hệ thống, đầy đủ và toàn diện, bảo đảm cho sự tham gia vào hoạt động xã hội của NCT, đồng thời khuyến khích sự quan tâm của các tổ chức xã hội, cá nhân đối với công tác chăm sóc và phát huy vai trò NCT. Đây là bước cụ thể hóa cam kết của Chính phủ Việt Nam về thực hiện Tuyên bố Chính trị và Chương trình Hành động Quốc tế Madrid năm 2002, phù hợp với chính sách chung của nhiều quốc gia và của Liên Hợp Quốc về NCT.

Cụ thể là NCT có các quyền bảo đảm nhu cầu cơ bản về ăn, mặc, ở, đi lại, chăm sóc sức khỏe; quyền tự quyết định; được tạo điều kiện tham gia hoạt động văn hóa, giáo dục, thể dục, thể thao, giải trí, du lịch và nghỉ ngơi; được tạo điều kiện làm việc; được miễn các khoản đóng góp cho các hoạt động xã hội, trừ trường hợp tự nguyện đóng góp; quyền được ưu tiên giảm giá khi tham gia giao thông công cộng, tham quan các di tích văn hóa lịch sử; quyền được ưu tiên khi cứu trợ, chăm sóc sức khỏe khi có hậu quả thiên tai hoặc rủi ro khác... Luật NCT bảo đảm quyền NCT được tham gia Hội NCT Việt Nam theo quy định của Điều lệ Hội và các quyền khác theo quy định của pháp luật. Đây không chỉ là nguồn cổ vũ động viên to lớn đối với NCT và các tầng lớp Nhân dân, mà còn thể hiện sự quan tâm lớn của Nhà nước đối với NCT; cũng là bước đi rất thích hợp để Nhà nước Việt Nam có những chính sách và giải pháp chuẩn bị tích cực cho tình trạng dân số già trong những thập kỉ tới.

Tuy nhiên, công tác chăm sóc và phát huy vai trò NCT tuổi ở nước ta cũng đang đứng trước nhiều thách thức. Thách thức lớn nhất là Việt Nam đang là một trong những nước có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất châu Á, thời gian chuyển từ giai đoạn "già hóa dân số" sang "dân số già" khoảng 17 - 20 năm, ngắn hơn nhiều so với một số quốc gia khác như Pháp (115 năm), Thụy Điển (85 năm), Mỹ (69 năm), Nhật Bản, Trung Quốc (26 năm)… Điều này tạo ra không ít khó khăn trong việc hoạch định chính sách đối với NCT.

 Trong tổng số trên 11,9 triệu NCT hiện nay vẫn còn có bộ phận không nhỏ có cuộc sống khó khăn do không có tích lũy cho tuổi già, một bộ phận NCT vẫn phải tự mưu sinh kiếm sống, một số chưa được tư vấn chăm sóc sức khỏe, một số ít chưa được người thân quan tâm, một số NCT cô đơn, không nơi nương tựa, họ đang rất cần sự quan tâm giúp đỡ từ Nhà nước, gia đình và cộng đồng. Đặc biệt, NCT có ít cơ hội được tập huấn, đào tạo nghề; gặp khó khăn trong việc vay vốn để phát triển SXKD vươn lên thoát nghèo; việc tiếp cận các dịch vụ CSSK, chất lượng dịch vụ CSSK, khả năng chi trả của NCT cho các dịch vụ CSSK còn nhiều hạn chế.

Để góp phần tháo gỡ những khó khăn vướng mắc đang đặt ra và tìm ra những giải pháp mới trong việc bảo đảm quyền bình đẳng của NCT, kêu gọi sự chú ý và nâng cao nhận thức về vấn đề bất bình đẳng của NCT trong tiếp cận vòng đời về an sinh xã hội, y tế, học tập suốt đời, lao động việc làm và sinh kế; chia sẻ các kinh nghiệm, giải pháp loại bỏ rào cản để đạt được bình đẳng về tuổi tác, nhằm đưa ra các vấn đề, khuyến nghị tiến tới xóa bỏ bất bình đẳng đối với NCT phục vụ cho xây dựng chính sách tại Việt Nam, góp phần làm cơ sở đề xuất, sửa đổi cơ chế chính sách cho phù hợp trong thời gian tới, Diễn đàn hôm nay mong muốn nhận được sự ủng hộ, đóng góp tích cực từ quý vị đại biểu, tìm ra những kinh nghiệm hay, những đề xuất thiết thực góp phần cùng Đảng, Nhà nước chung tay chăm sóc, phát huy vai trò NCT tiến tới công bằng bình đẳng cho mọi lứa tuổi, bảo đảm rằng không ai bị bỏ lại phía sau trong sự phát triển chung./.