Xây dựng hợp tác xã kiểu mới tại đồng bằng Sông Cửu Long

Chiều 15/4 tại Thành phố Cần Thơ, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ phối hợp với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam tổ chức tọa đàm xây dựng hợp tác xã kiểu mới tại đồng bằng Sông Cửu Long. Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam chủ trì Hội nghị.

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) gồm 13 tỉnh, thành phố, là vùng sản xuất nông nghiệp lớn nhất cả nước, hằng năm sản xuất khoảng trên 60% sản lượng lúa, 70% sản lượng trái cây, 52% sản lượng thủy sản, đóng góp hơn 90% sản lượng gạo xuất khẩu của cả nước, góp phần tích cực cho đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và phục vụ xuất khẩu, tạo việc làm cho cư dân nông thôn.

Đây là vùng kinh tế năng động, phát triển, đặc biệt đã và đang hình thành các mô hình HTX để sản xuất hàng hóa, mô hình cánh đồng lớn, cánh đồng liên kết sản xuất lúa, cây ăn quả và nuôi trồng thủy sản ở một số địa phương như An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ… mang lại giá trị và hiệu quả cao. Đến ngày 31/12/2014, tại khu vực ĐBSCL, có 1.928 hợp tác xã (HTX) nông nghiệp đang hoạt động, với 531.299 hộ thành viên. Các HTX tại ĐBSCL tuy có số lượng ít so với các khu vực khác của cả nước nhưng chất lượng, hiệu quả hoạt động thì tương đối rõ nét.

Tuy nhiên, HTX tại ĐBSCL cũng tồn tại những nguyên nhân dẫn đến tình trạng yếu kém kéo dài, đó là: các nguyên tắc, giá trị của HTX không được hiểu và thực hiện đầy đủ trong một thời gian dài; trình độ, năng lực của đội ngũ lãnh đạo HTX còn yếu; sự hỗ trợ của các tổ chức xúc tiến, của Nhà nước chưa đủ mạnh...

Phát biểu tại buổi tọa đàm, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ Nguyễn Phong Quang, cho biết: Trong xu thế hội nhập và phát triển, liên kết, hợp tác là một tất yếu khách quan, nhất là HTX trên lĩnh vực nông nghiệp cần được xem trọng. Từ quy hoạch phát triển hệ thống thủy lợi, xây dựng và nhân rộng cánh đồng lớn, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, nguồn vốn tín dụng và tìm đầu ra cho sản phẩm… phải được thực hiện đồng bộ, nhằm giảm chi phí đầu vào, tăng giá thành sản phẩm, tăng lợi nhuận cho người dân. Để giải quyết tốt thực trạng nêu trên cần xây dựng được mô hình kinh tế hợp tác; tổ chức sản xuất, quản lý HTX theo phương thức mới phù hợp với thực tiễn. Những mô hình kinh tế hợp tác, hợp tác xã kiểu mới được thực hiện thành công, nhất là đối với 3 sản phẩm chủ lực của vùng ĐBSCL là lúa gạo, thủy sản và trái cây sẽ mang lại hiệu quả cao về kinh tế, có tác động lan tỏa trong sản xuất nông nghiệp của vùng. Buổi tọa đàm là cơ hội để các bộ, ngành Trung ương, các tỉnh, thành, các tổ chức và cá nhân tham gia trao đổi kinh nghiệm và bàn luận nhằm tháo gỡ những vấn đề khó khăn đặt ra về phương thức hoạt động HTX kiểu mới và trong quá trình thực hiện mô hình hợp tác kiểu mới tại ĐBSCL.

Phó Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Đắc Thắng nêu rõ: Xác định HTX nông nghiệp kiểu mới là giải pháp đột phá duy nhất cho việc phát triển nông nghiệp ở ĐBSCL. Do đó, Liên minh HTX Việt Nam đặt lộ trình đến năm 2020 xây dựng khoảng 2.500 mô hình kiểu mới với tinh thần tự nguyện, hợp tác với nhau có sức mạnh trong nền kinh tế thị trường, nhằm giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm, nâng cao đời sống nông dân.

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu khẳng định, thực tiễn phát triển HTX tại ĐBSCL cho thấy, phong trào HTX chỉ mạnh khi tỷ lệ nông dân tham gia cao và ảnh hưởng của HTX đối với thành viên và thị trường ngày càng lớn. Để làm được điều này, nhất thiết các HTX cần được tiếp cận các nguồn vốn đầu tư ưu đãi để mở rộng sản xuất kinh doanh. Cần được hướng dẫn kỹ thuật, tham quan các mô hình hiệu quả và quan hệ mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Đáng chú ý, các hợp tác xã thành viên phải củng cố kiện toàn bộ máy quản lý điều hành, đảm bảo thực hiện đúng nguyên tắc, bản chất, giá trị HTX; huy động nguồn lực từ nội địa và các nguồn lực khác để phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế, hướng tới đáp ứng nhu cầu cần thiết trong sản xuất kinh doanh, dịch vụ đời sống cho thành viên, hộ xã viên và người lao động trong tổ hợp tác, HTX….

Trên cơ sở khảo sát mô hình, phương thức hoạt động của các HTX và tổ hợp tác tại nhiều địa phương trong vùng ĐBSCL, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, không thể tiếp tục quản lý từng hợp tác xã như thời gian qua mà cần phải có tư duy mới về kinh tế hợp tác và có bước đột phá về hiệu quả kinh tế, nâng cao thu nhập của xã viên so với người không vào HTX.

Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân nhận định, với HTX kiểu mới, nông nghiệp Việt Nam có khả năng chuyển sang một giai đoạn phát triển mới về chất, có tính đột phá, khắc phục được các yếu kém, cản trở kéo dài suốt 30 năm qua. Khi có HTX, có thể bán với quy mô lớn, cam kết chất lượng và thương hiệu sản phẩm, từ đó, làm cho giá tiêu thụ ổn định. HTX gắn với doanh nghiệp sẽ giải quyết được bài toán được mùa, rớt giá và có thể yêu cầu nhà nước bao tiêu sản phẩm.

* Sáng cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đã đi khảo sát mô hình tổ hợp tác Khiết Tâm tại xã Thạnh Lợi, huyện Vĩnh Thạnh và hợp tác xã nuôi bò sữa Long Hòa, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ. Đồng chí Nguyễn Thiện Nhân đánh giá cao các hộ dân trong tổ đã có tư duy đúng hướng, cùng nhau hợp tác làm cánh đồng mẫu lớn, chuyển đổi giống lúa và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao năng suất. Tuy nhiên, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân cho rằng tổ hợp tác này chưa mang tính đại diện ở chỗ chưa có tư cách pháp nhân, do đó còn gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay, khó mở rộng sản xuất. Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam mong muốn Tổ hợp tác Khiết Tâm phát triển trở thành điển hình trong sản xuất lúa cánh đồng mẫu lớn; đồng thời nghiên cứu giống mới, phát triển kỹ thuật và sớm hình thành mô hình HTX trước ngày 2/9 năm nay. Qua khảo sát các mô hình, đồng Nguyễn Thiện Nhân đề nghị thành phố Cần Thơ nghiên cứu các giải pháp, để ngày càng có nhiều HTX xã hoạt động hiệu quả cao, làm cho nông nghiệp trở thành lĩnh vực làm giàu, góp phần đưa bà con nông dân thoát nghèo bền vững./.

Nguồn: ĐCSVN/ Thu Hà